Droge mond (xerostomie)
Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan van een droge mond. Zo hebben bepaalde medicijnen als bijwerking dat de speekselproductie wordt geremd, maar ook continu via de mond ademen kan uitdroging van de mond in de hand werken. Dit verhoogt het risico op tandbederf, tanderosie en tandvleesontsteking. Ons speeksel heeft een aantal belangrijke functies:
- Het heeft smerende eigenschappen bij spreken, kauwen en slikken.
- Het heeft een reinigende werking op tanden en mondslijmvliezen.
- Het voorkomt uitdroging van het mondslijmvlies en het ontstaan van mondinfecties.
- Het zorgt voor een bufferende omgeving en beschermt tegen tandbederf (cariës) en tegen het oplossen van de harde tandweefsels door zuren (erosie).
Heel wat personen met een beperking hebben een verhoogd risico op een droge mond. In het bijzonder hebben personen met autismespectrumstoornissen, personen met ADHD, personen met ticstoornissen, personen in comateuze toestand of met een verlaagd bewustzijn, personen met epilepsie en personen met dementie een verhoogd risico.
De aanpak van een droge mond is afhankelijk van de oorzaak en de ernst ervan.
- Zorg steeds voor een goede dagelijkse mondhygiëne.
- Indien mogelijk, pas het geneesmiddelengebruik aan. Raadpleeg hiervoor de huisarts.
- Vermijd roken, het drinken van koffie, thee en alcohol. Ze versterken de subjectieve klachten van een droge mond. Alcohol heeft bovendien een vochtafdrijvende werking.
- Drink frequent en voldoende water en vermijd gesuikerde of zure dranken.
- De speekselproductie kan gestimuleerd worden door:
- Voedsel aan te bieden waarop stevig gekauwd moet worden (wortel of komkommer). Kies hierbij voor gezonde varianten, zonder suiker.
- Smaakstimuli aan te brengen onder de vorm van vitamine C- tabletten.
- Opgelet! De tabletten kunnen eventueel erosie veroorzaken omdat er citroenzuur als smaakstof aan toegevoegd wordt. Deze kunnen wel nuttig zijn bij tandeloze personen.
- Met xylitol gezoete pastilles waar je op moet zuigen of suikervrije kauwgom, gezoet met xylitol. Xylitol Door gebruik van met xylitol gezoete kauwgom verdubbel je het effect op de speekselproductie omdat je zowel de kauwspieren als de smaakpapillen stimuleert.
- Probeer bij open mondademhaling het ademhalen via de neus te bevorderen. Dit kan door de mond te sluiten wanneer de persoon slaapt. Zorg voor voldoende luchtvochtigheid in de slaapkamer, zeker bij gebruik van ventilatie of aircosystemen, deze kunnen namelijk bij slapen met de mond open de mondweefsels extra uitdrogen.
- Wanneer deze middelen geen hulp bieden, kunnen speekselvervangers of kunstspeeksel aangewend worden. De speekselsecretie kan ook medicamenteus gestimuleerd worden. Vraag hiervoor raad aan de huisarts of tandarts.