Probeer de persoon geleidelijk aan gewoon te laten worden aan het gevoel van een tandenborstel in de mondholte. Dit kan heel wat tijd vragen, soms verschillende weken tot zelfs maanden. Pak het stap voor stap Je kan bijvoorbeeld starten met de tandenborstel eerst gewoon tegen de lippen te houden of kort in de mond te plaatsen, zonder te schrobben. In het begin gebruik je nog geen tandpasta. Nadien kan je proberen enkel de voorste tanden te reinigen en nog later verdergaan naar de achterste tanden. Je kan ook tandenborstels met verschillende hardheden uitproberen, maar kies wel steeds een tandenborstel met fijne haren.
Wanneer de persoon slechts heel kort laat poetsen, dan kan je eventueel de mond opdelen in verschillende zones die je afwisselend reinigt zodat alle delen van de mond aan de beurt komen. Je poetst dan één deel (bijvoorbeeld de bovenste tanden) ‘s ochtends en het andere deel (onderste tanden) ‘s avonds. Noteer dan wel goed welke delen je wanneer poetst.
Schema
Er kan ook gewerkt worden met een visueel schema of filmpje dat tijdens het poetsen gevolgd kan worden. Na het uitvoeren van alle stappen, kan op een schema of prikbord worden aangeduid dat het poetsen uitgevoerd werd. Dit kan bij sommige personen de aandacht van het poetsen afleiden en het poetsmoment iets aangenamer maken, maar kan anderzijds ook zorgen voor te veel prikkels. Toets af wat wel of niet werkt voor de betrokken persoon.
Hulp tijdens het poetsen
Indien de persoon in staat is om zelf te poetsen, laat je dit gerust toe. Eventueel stuur je bij of neem je over waar nodig. Je kan ook helpen door tijdens het poetsen hand–op-hand tewerken en de persoon door het poetsproces te leiden, of door het poetsen bij de persoon voor te doen in de mond terwijl die meekijkt in de spiegel. Zo kan het poetsen via tactiele vaardigheden stapsgewijs aangeleerd en bijgestuurd worden.
De ‘tell-show-feel-do’ methode kan nuttig zijn wanneer het poetsen voor de persoon een vreemde en angstaanjagende gebeurtenis is. Deze methode bestaat uit verschillende stappen:
Tell: je legt uit wat er allemaal gaat gebeuren. Je vertelt stap voor stap hoe je dit gaan doen en welke materialen je hiervoor gaat gebruiken.
Show: Je toont met de tandenborstel buiten de mond hoe je gaat werken.
Feel: je laat de persoon in kwestie de tandenborstel voelen op de handen.
Do: Je probeert kort de tandenborstel op de tanden aan te brengen en evalueert de reactie. Je voert de stappen uit zoals je ze hebt uitgelegd.
Beloning
Voor sommige personen is een verbale aanmoediging voor het goed poetsen voldoende, anderen hebben nood aan een favoriet object of een beloning. Kies voor herkenbare beloningen die je ook gebruikt bij andere taken. Houd de beloning wel minimaal en geef geen zoetigheid als beloning, zeker niet na het poetsen. Denk bijvoorbeeld aan een leuke sticker, iets laten afvinken of een langer verhaaltje voor het slapengaan. Omgekeerd werkt het natuurlijk ook: niet goed gepoetst betekent geen beloning voor die avond. Besteed wel niet té veel aandacht aan de beloning, want zo laat je misschien blijken dat het poetsen inderdaad een vreselijk onaangename gebeurtenis is waarvoor er beloond moet worden.
